Aansprakelijkheid

Het zal bij uw sportorganisatie maar gebeuren: een medewerker komt ernstig ten val nadat hij op de fiets enkele boodschappen is gaan halen voor de club. En hij stelt de organisatie aansprakelijk. Wat doet u in dit geval en bent u wel goed voorbereid op dergelijke situaties?

De belangrijkste juridische grond voor een schadeclaim is de onrechtmatige daad. Hiervan kan sprake zijn als de organisatie heeft verzuimd een wettelijk voorschrift in acht te nemen, bijvoorbeeld de Arbowet. Op organisaties rust een algemene plicht om voor een veilige werkomgeving te zorgen. Op grond van de Arbowet is de materiële werkgever verantwoordelijk voor de werkplek.

Zorgvuldigheidsnorm
Ook kan het zijn dat de organisatie de zogenoemde maatschappelijke zorgvuldigheidsnorm heeft geschonden. Wat zorgvuldig is, moet per geval bekeken worden. Als de organisatie iets heeft gedaan of nagelaten dat in het maatschappelijk verkeer als onbetamelijk wordt gezien, dan kan dat als een onrechtmatige daad worden aangemerkt.

Specifieke hoedanigheid
Er kan ook sprake zijn van aansprakelijkheid op grond van een specifieke hoedanigheid – werkgever zijn, is bijvoorbeeld zo’n hoedanigheid. In simpel Nederlands komt het erop neer dat de wet bepaalt dat een werkgever aansprakelijk is voor fouten van zijn werknemers. Een organisatie kan als eigenaar van een sportaccommodatie worden aangesproken wanneer de accommodaties gebreken vertonen en iemand daardoor schade lijdt.

Risico’s en maatregelen
Aan de hand van een aantal uitgangspunten kan de organisatie nagaan waar de risico’s liggen en waar maatregelen nodig zijn.

• Risico’s op kantoor of sportcomplex inventariseren
  Voor het kantoor of sportcomplex (de opstal) geldt een ‘risicoaansprakelijkheid’. Dat wil zeggen dat de organisatie aansprakelijk kan zijn, indien de accommodatie niet voldoet aan de eisen die daaraan in de gegeven omstandigheden mogen worden gesteld en daardoor gevaar opleveren voor personen en zaken. Ook als de organisatie niet bekend is met de gebrekkige toestand van de accommodatie, kan deze aansprakelijk worden gesteld. De organisatie heeft de verantwoordelijkheid maatregelen te nemen om risico’s te voorkomen. Loop daarom het kantoor of het complex en de materialen periodiek na. In dit verband is het goed te kijken naar de Risico Inventarisatie en Evaluatie (RI&E).
• Zorg dragen voor voldoende geschoolde trainers en goede begeleiding
  De sportorganisatie is verantwoordelijk voor een goede voorbereiding en begeleiding, met name daar waar risicovolle situaties tijdens een training kunnen ontstaan. Kijk hiervoor ook eens naar het Oplossingenboek.
• Voldoende deugdelijk materiaal en gebruik veiligheidsmateriaal
  De organisatie dient zorg te dragen voor voldoende en deugdelijke materiaal en erop toe te zien dat veiligheidsmateriaal wordt gebruikt. Een sportschool is bijvoorbeeld aansprakelijk gehouden voor de schade van een cursist die door een val zonder helm tijdens een training ernstig hoofdletsel opliep en overleed. De cursist had dringend geadviseerd moeten worden een helm te dragen. De Hoge Raad oordeelde dat de sportschool in dit geval de veiligheidsnorm niet had nageleefd.
• Instructies handhaven en ingrijpen bij gevaarlijke situaties
  Een organisatie is mogelijk aansprakelijk voor schade als in strijd met instructies wordt gehandeld en schade voorkomen had kunnen worden als de organisatie had ingegrepen. Het is daarbij goed om de instructies ook op papier te zetten.

Aansprakelijkheidsverzekering
Een aansprakelijkheidsverzekering is een must voor iedere organisatie, gelet op hiervoor genoemde risico’s. Bij aansprakelijkheidsverzekeringen is het van belang dat alle personen die voor de organisatie activiteiten verrichten onder de dekking vallen. Te denken valt aan:

• organisaties als zodanig;
• bestuursleden;
• leden;
• personeel (werknemer, trainer, combinatiefunctionaris, kantinebeheerder);
• vrijwilligers die activiteiten verrichten voor de vereniging.

Let op! Sportverenigingen kunnen vaak gebruikmaken van een collectieve aansprakelijkheidsverzekering die de betreffende sportbond heeft afgesloten. Het advies is om de dekking van de collectieve aansprakelijkheidsverzekering goed door te nemen en te beoordelen of een aanvullende verzekering nog vereist is.

Ongevallenverzekering
Deze verzekering keert een eenmalige som geld uit in het geval dat een ongeval bij de verzekerde rechtstreeks de dood, blijvende invaliditeit of tandheelkundige behandeling tot gevolg heeft. Via de sportbonden wordt soms een collectieve ongevallenverzekering afgesloten.

Uitsluitingsclausule aansprakelijkheidsverzekering
Het blijkt dat lang niet alle organisaties voldoende zijn verzekerd voor het risico dat de organisatie loopt wanneer de werknemers of vrijwilligers zich in het verkeer begeven. In veel polissen van aansprakelijkheidsverzekeringen is namelijk opgenomen dat de verzekering geen dekking biedt als de aansprakelijkheid uitsluitend bestaat op grond van artikel 7:611 BW. Bij een ongeval van de werknemer of vrijwilliger onder werktijd kan juist sprake zijn van werkgeversaansprakelijkheid op grond van dit artikel. In overleg met de verzekeringsmaatschappij kan worden bekeken of de uitsluitingsclausule van artikel 7:611 BW uit de polis van de aansprakelijkheidsverzekering kan worden gehaald.

Advies
Van belang is dat alle hierboven genoemde risico’s zijn verzekerd. Het advies is dan ook om de verzekeringsportefeuille nog eens goed door te nemen. Wellicht is het raadzaam om één persoon binnen de organisatie verantwoordelijk te maken voor de verzekeringen. Bekeken kan worden of het mogelijk is om alle vervaldata van de verzekeringspolissen op één datum van het jaar te zetten. Dit geeft de mogelijkheid om alle polissen in een keer goed te evalueren en te beoordelen. Iedere goede tussenpersoon of verzekeraar biedt deze mogelijkheid. Welke opties er verder zijn om aanvullende ongevallen- en aansprakelijkheidsverzekeringen af te sluiten, kan ook met de tussenpersoon of verzekeraar worden besproken.